Lichtsporen

Dit boek is een kunstbeschouwend werk voor de audio-visuele disciplines. De audio-visuele kunsten worden beschouwd als een geïntegreerd onderdeel van de kunstgeschiedenis en daarom worden de wetmatigheden die gelden voor de klassieke beeldende kunst toegepast op de audio-visuele kunsten.In het eerste deel komt de geschiedenis van fotografie en film aan bod. Bij de chronologische behandeling worden representatieve beelden besproken. Het tweede deel geeft een overzicht van de fotografische disciplines van de meest objectief registrerende tot de meest poëtische, namelijk documentaire, toegepaste en autonome fotografie. Aan de hand van de contrasttheorie wordt in het derde deel de jonge fotografiegeschiedenis gepresenteerd als een opeenvolging van stromingen en tegenstromingen. Het vierde deel biedt een analyse van de beeldvorm in beeldelementen, een kunstbeschouwing met de nadruk op het behandelde beeldaspect en foto (filmstill) analyses. De verschillende aspecten van het (audio-visuele) kunstwerk als vorm, inhoud, context en functie komen in dit boek aan de orde.Dit boek, uniek voor het Nederlandse taalgebied, werd fraai geïllustreerd en geheel in kleur gedrukt. Speciaal voor gebruik binnen onderwijssituaties wordt een aanvullend werkboek ontwikkeld.InhoudInleiding 11SECTOR A Geschiedenis van de fotografie 16Hoofdstuk 1 Van heliografie tot digiprint 17De bakermat van de fotografie 17Impressionisme 19Negentiende eeuwse filosofieën 19Irrationalisme 20Positivisme 20Naturalisme 21De pioniers van de fotografie 21De ontdekking 21De ontwikkeling van de fotografie in de tweede helftvan de negentiende eeuw 24Picturalisme 29Realisme 31De twintigste eeuw 32Interbellum 33Duits expressionisme 33Dadaïsme 34Futurisme 34Großstadtthema 35Vitalisme 37Moderne fotografie in het begin van de twintigste eeuw 39Straight photography 40Surrealistische fotografie 42Magischrealistische fotografie 43De Parijse school 44Documentaire fotografie 48Landschapsfotografie 51Na de Tweede Wereldoorlog 52Neorealisme 52Existentiefilosofie 52Frankfurter Schule 53Fotografie na 1945 53Spontane fotografie 54Conceptueel-documentaire fotografie 55Abstracte fotografie 56Popart fotografie 57Conceptuele fotografie 60Postmoderne fotografie 64Hypermoderne Fotografie 70De invloed van de fotografie op de kunst 73SECTOR B Fotografische disciplines 78Hoofdstuk 2 Van registratie naar poëzie 791 Documentaire fotografie 79A Snapshotfotografie 81B Documentaire fotografie sec 83C Subjectieve documentaire fotografie 85D Geënsceneerde documentaire fotografie 912 Toegepaste fotografie, gebruiksfotografie 93A Fotografie als registratie 94B Toegepaste geënsceneerde fotografie, reclame- fotografie, geënsceneerde fictie 94C Toegepaste semi-journalistieke fotografie 97D Propagandafotografie 97E Toegepaste reportagefotografie 98F Modefotografie 98G Glamourfotografie 1033 Kunst- of autonome fotografie, fotografie als artistiek medium 103 De vorm 104 Het modernistisch formalisme 107 De inhoud 109 De symbooltheorie 112 De context 113A Autonome realistische fotografie 113B Autonome fantastisch-realistische fotografie 114C Autonome geënsceneerde fotografie 116D Conceptuele fotografie 118E Abstraherende fotografie 118Sector C Stromingen en tegenstromingen 120Hoofdstuk 3 Het contrastmodel 1211 Lineair-picturaal 1232 Plastisch-ruimtelijk 1233 Tektonisch-atektonisch 1234 Meervoudigheid-enkelvoudigheid 1245 Absolute duidelijkheid-relatieve duidelijkheid 124De naturalistische fotografie 125De victoriaanse fotografie 126Het picturalisme 126Het neue sehen en de nieuwe zakelijkheid 127De fotojournalistiek 128De Parijse School 129De fotografische abstractie 130Popart 130Postmoderne fotografie 131Hypermoderne fotografie 131SECTOR D Analyse van de beeldvorm 132Hoofdstuk 4 Ritme en beweging 133Diafragma en sluitertijd 133Ritme 133Scherptediepte en beeldcompositie 134Beweging 137Het sequentiële fasenbeeld 138Het overlappende fasenbeeld 139Bewegingsonscherpte 139Cruciaal moment 140Fotosequentie 140Hoofdstuk 5 Textuur 141Textuur en lichtrichting 141Textuur en tactiliteit 141Textuur en ruimte, textuurgradiënt 142Textuur en lichtsoort 143Ruw-zacht contrast 143Het visualiseren van de tijd 144Hoofdstuk 6 Licht 145Licht-donkercontrast 145Clair-obscur 146Low-key en high-key 147Schaduwen 151Simultaan contrast 152Licht en sfeer 152De Film-noir 153Gereflecteerd licht 156Lichtrichting en lichtsoort 157Zijlicht van één kant 157Zijlicht van twee kanten, tangverlichting 157Tegenlicht 158Strijklicht 159Onderlicht 159Hoofdstuk 7 Ordening 162Structureel skelet 162Primaire aandachtspunten 163Tektonisch en atektonisch 163De gulden snede 163Het visuele midden 164Standpunt en beeldhoek 164Concrete fragmentatie 165Abstracte fragmentatie 166Hoofdstuk 8 Compositie en arrangement 169Compositiebasisvormen 170Symmetrische compositie 170Driehoekscompositie 170Tondo-compositie 171Overall-compositie 172Asymmetrische compositie 173Diagonale compositie 173Abstracte compositie 173Arrangementaccenten 176Richtingaccent 176Vormaccent 176Textuuraccent 177Kleuraccent 177Hoofdstuk 9 Ruimte en diepte 178Dieptearrangement 178Grootteaccent 178Silhouetkader 179Scherpteaccent 181Hoofdstuk 10 Kleur 182Kleurcontrasten 184Kleurenfotografie 184Seriematige inkleuring 185Het indirecte kleurproces 186De panchromatische film 187Kleurenfotografie als kunst 187SECTOR E Camera en film 190Hoofdstuk 11 Camera en film 191Inleiding 191De camera 192De sluitertijd 193Het diafragma 194Het effect van de sluitertijd 194De film 196Over- en onderbelichting 196Hoog contrast 197Doka, print en dia 197Het vergrotingsapparaat 197Printfilters en variabel contrast 199Het zonesysteem van Ansel Adams 200De diaprojectie 202De dia 203De diaprojector 203Het klankbeeld 203De abstracte diaserie 204Epiloog 205Literatuur 209Personenregister 210Zakenregister 213Lijst van afbeeldingen 219