Goede geur van Christus: preken over

Bijna veertig jaar lang heeft Augustinus (354-430) in het Noord-Afrikaanse Hippo Regius de geloofsgemeenschap als predikant gediend. Van heinde en verre kwamen mensen naar deze havenstad om zelf de woorden van de befaamde bisschop te beluisteren of zijn preken in opdracht van anderen op te tekenen. Zo zijn ongeveer zeshonderd preken van hem bewaard. Ze sprankelen van levend geloof, diepe wijsheid en pastorale zorg.
Voor deze bundel werden preken uitgekozen van de sermones de sanctis. In deze groep preken staan heiligen centraal. Dit boek bevat de vertaling van 36 preken over heiligen, van wie - op een enkele uitzondering na - de gedachtenis werd gevierd tussen 1 januari en 30 juni. Het zijn bijna allemaal parels van redenaarskunst. Augustinus was blijkbaar goed gemotiveerd voor een feestelijke preek op dagen, waarop gelovigen bijeenkwamen ter gedachtenis van een bijzondere heilige. Van sommigen van hen wordt tegenwoordig nog steeds op dezelfde dag van het jaar als toen de naam in ere gehouden.
Van verreweg de meeste preken verschijnt in dit boek de eerste Nederlandse vertaling; van drie preken werden de Latijnse teksten zelfs pas in de afgelopen twee decennia teruggevonden in Mainz en Erfurt.
De meeste heiligen in deze bundel stierven als martelaar een gewelddadige dood. Voor hun christelijke levensovertuiging werden zij lichamelijk gekweld en offerden zij hun eigen leven op. Augustinus verbindt de glans van hun leven met de goede geur van Christus (2 Kor 2,14-15). En zoals het gaat met flesjes geurende olie: hoe meer ze worden gebroken, des te meer verspreidt zich de geur (sermo 273,5).



Inleiding 9

Preken over heiligen: oude teksten, nieuwe vondsten 10
Heiligenverering in de vroege kerk: tijd van vervolgingen 12
Martelarenrelieken: van buiten naar binnen de stad 14
Andere soorten heiligen 16
Weerbarstige werkelijkheid in Noord-Afrika? 17
Verschijningen en wonderen: oorzaak of gevolg van
martelarenverering? 21
De belangrijkste heiligenfeesten in deze bundel 22
Gedachtenis van Vincentius - 22 januari (sermones 274-277A) 22
De geboortedag van Johannes de Doper - 24 juni
(sermones 287-293E) 24
Gedachtenis van Petrus en Paulus - 29 juni (sermones 295-299C) 27
De goede geur van Christus: enkele contouren van de heiligen in Augustinus' preken 31
Over deze vertaling 34

Literatuur 36

1. Latijnse tekstuitgaven 36
2. Vertalingen 37
a. in het Nederlands 37
b. in andere talen 38
3. Achtergrondliteratuur 38


Praktische informatie 41

1. Gebruikte afkortingen in literatuurverwijzingen 41
2. Gebruikte afkortingen van de bijbelboeken 41
3. Paragraafnummers en kopjes 43
4. Schriftcitaten en -verwijzingen 43
5. Afbeelding 43
6. Overzicht van preken 43


De goede geur van Christus 47

Sermo 273 De goede geur van Christus 49
Sermo 274 Mijn leven een loflied 57
Sermo 275 Het lichaam niet veracht 60
Sermo 276 In vuur beproefd en verhard 64
Sermo 277 Gezond van lichaam en geest 68
Sermo 277A U bent mijn standvastigheid! 86
Sermo 278 Op doktersvoorschrift 89
Sermo 279 De wolf gevangen bij het schaap 100
Sermo 280 Eeuwig geluk 118
Sermo 281 De vrouw als een man 124
Sermo 282 Stevig verbonden 127
Sermo 283 Soldaat van Christus 131
Sermo 284 Vechten voor de waarheid 140
Sermo 285 Onderscheid mijn zaak 150
Sermo 286 Als zaad van bloed 158
Sermo 287 Hij moet groter worden, ik kleiner 165
Sermo 288 Stem en woord 168
Sermo 289 Getuige van het licht 179
Sermo 290 Rechtvaardig in de ogen van God 188
Sermo 291 Bewonder Christus in Johannes 197
Sermo 292 Johannes de Doper: leerling van Christus 205
Sermo 293 De Heiland heeft zelf de heraut bevrijd 220
Sermo 293A Groei in begrip 237
Sermo 293B Rond de langste dag 250
Sermo 293C Groter en kleiner 256
Sermo 293D De mens moet omlaag, God moet omhoog 259
Sermo 293E Twee mensen: Christus en Johannes 267
Sermo 294 Het belang van de kinderdoop 270
Sermo 295 De rots, de leeuw en het lam 293
Sermo 296 Geduld met iedereen 301
Sermo 297 Tot goedheid bevrijd 318
Sermo 298 Gewond door liefde 328
Sermo 299 Dood, waar is je angel? 334
Sermo 299A Eén feestdag voor twee apostelmartelaren 350
Sermo 299B De eerste en de laatste op één dag 354
Sermo 299C Het geloof ontvangen en behouden 362